Achtergrondinformatie bij de jaartraining Define Your Future Self
Dit is de eerste module van de jaartraining Define Your Future Self. Je kunt deze module ook los van de jaartraining volgen: vrijdag 10 en zaterdag 11 maart in Den Haag (voor de speciale kennismakingsprijs van € 369,- ex 21% BTW). Geef je hier op en kom er (1) achter hoe jij in elkaar zit en (2) wat je concreet kunt doen om jezelf verder te ontwikkelen waardoor je in ieder geval een keuze krijgt in je reactie op wat er om je heen gebeurt.
Je karaktertype kennen is niet het einde, maar een nieuw begin
Het enneagram als psychologisch model is niet voor niets al jarenlang het meest populaire model bij leiderschapstrainingen. Deze kennis helpt je niet alleen om erachter te komen hoe je zelf in elkaar steekt, het laat ook helder zien waarom anderen doen zoals ze doen. Sommige types gaan gemakkelijk met elkaar samen, andere juist niet. Weten wat een ander beweegt maakt het gemakkelijker om die ander tegemoet te komen en vergroot je empatisch vermogen. Het overgrote merendeel van wat je over ‘het enneagram’ op internet of in boeken vindt, gaat dan ook over dit psychologisch model en het jezelf en anderen herkennen in een type. En zeker, het gewone leven wordt gemakkelijker wanneer je aan kunt geven wat je zelf belangrijk vindt en rekening kunt houden met de drijfveren en vermijdingen van anderen. Alle voordelen van de toepassing als leiderschapstraining kan ik van harte onderschrijven. Met dat verschil dat het kennen van je eigen karaktertype niet het einde van de cursus is, maar het begin van iets nieuws: de transformatie van wat in het ei zit en daarmee de ontwikkeling van je volledige potentieel.
Voor je derde levensjaar ligt de blauwdruk van je karakter al vast
De basis voor je karakter ligt al voor je derde levensjaar vast. Op basis daarvan heb je je voorkeuren, vermijdingen en een voorspelbare stressreactie als je geconfronteerd wordt met je vermijdingen. De kern van je karakter is een dominante drijfveer die, weliswaar goed verborgen, bepalend is voor hoe je de wereld ervaart. De vorming van je karakter, je mag het ook je persoonlijkheid noemen, is belangrijk om je in de driedimensionale wereld te kunnen bewegen. Hoe je opvoeding en scholing er ook uit heeft gezien, het was gericht op het maken van onderscheid tussen alle objecten en fenomenen die je zintuigelijk kunt ervaren.
Al je zintuigen zijn gericht op het maken van onderscheid, waardoor je een wereld van gescheiden objecten en fenomenen waarneemt die met elkaar interacteren. Met als gevolg dat je jezelf als een object ervaart in een wereld van objecten. In wezen heb je dus jezelf bedacht. Wat jij ‘ik’ noemt is je binnenwereld van gedachten, sensaties en betekenissen, waardoor de illusie ontstaat van een unieke persoonlijkheid. Om je vervolgens van alles toe te eigenen: mijn arm, mijn buik, mijn moeder, mijn speelgoed enzovoort. De hele opvoeding die daarna komt is gericht op het naar tevredenheid kunnen functioneren op deze aardbol: voldoende middelen hebben, een eigen plek hebben en kunnen gaan en staan waar je wilt. Dit met inbegrip van een concept waardoor je de oorzaak achter de oorzaak van je bestaan kunt verklaren en een idee van wat er gebeurt wanneer je dit lichaam weer verlaat.
De vorming van een stevige persoonlijkheid is dus belangrijk. Het stelt je in staat om met de uitdagingen van het leven om te gaan en je talenten te gebruiken. Je zelfbewustzijn is echter een identificatie met je persoonlijkheid. Voor veruit de meeste mensen is dit overigens ruim voldoende om hun leven zo aangenaam mogelijk door te komen. Ze ‘zijn’ hun karakter en vinden dat prima zo. Echter… net zo goed als je niet je lichaam ‘bent’, niet je gevoel ‘bent’ en niet je gedachten ‘bent’, zo kun je ook niet je karakter ‘zijn’. Er is ‘iets’ in je dat denkt, voelt en doet terwijl het van karakter gebruik maakt. Het besef van dat ‘iets’ is dan ook het begin van verdergaande ontwikkeling en het verlangen naar het antwoord op de vraag; “hoe zit het nu echt?”
En wat dan als je karakter je onvoldoende vrijheid biedt?
In de traditie van de Vierde Weg is gesteld dat we geboren worden als ‘essentie’ en dat deze essentie daarna wordt ingekapseld door ‘persoonlijkheid’. In deze persoonlijk zitten al je talenten en aangeleerde vaardigheden. Vergelijk het met een ei, waarbij essentie het eigeel is met een bevruchte kiem. Het eiwit zijn je ervaringen en je belevenissen en de eierschaal houdt het geheel bij elkaar. Als je persoonlijkheid volkomen gevormd is, ben je een perfect ei. De eierschaal is waardoor je je kunt onderscheiden van andere eieren. Deze eierschaal is gevormd door alle ideeën die je over jezelf hebt: jouw unieke persoonlijkheid. Ook al is deze maar bedacht, waardoor het feitelijk een ‘valse persoonlijkheid’ is.
Het antwoord op de vraag “hoe zit het nu echt?” begint dan met ‘wie ben ik nu echt’. Oftewel jezelf bestuderen, te beginnen bij wat je kunt zien. Als je wilt weten (ervaren) wat in je van je karakter gebruik maakt, zul je eerst de ruimte tussen je karakter en dat wat het karakter kan zien, moeten vergroten. Anders gezegd: je niet langer identificeren met je karakter terwijl je dat karakter wel blijft gebruiken. Met dat verschil dat je persoonlijkheid dienstbaar wordt aan essentie. Om je karakter scherp in beeld te krijgen is het psychologisch model van het enneagram bijzonder waardevol. De verdeling in negen karaktertypes gebaseerd op de dominante drijfveer die bepalend is voor hoe jij (vanuit je karakter) het leven ervaart. De bestudering van je eigen karakter levert in eerste instantie al op dat je meer neutraal wordt ten opzichte van je eigenschappen: de acceptatie van je valse persoonlijkheid voor wat het is. Er is dan ook geen enkele reden om die te veranderen: ook de eierschaal heeft een belangrijke functie in het transformatieproces en wat transformeert speelt zich binnenin het ei af, onzichtbaar voor de buitenwereld.
